Ο όρος Σακχαρώδης Διαβήτης (ΣΔ) περιγράφει μία μεταβολική ασθένεια πολλαπλών αιτιών, που χαρακτηρίζεται από χρόνια υπεργλυκαιμία(αύξηση της συγκέντρωσης του σακχάρου στο αίμα ) που προκύπτει από μειωμένη έκκριση ινσουλίνης (ορμόνη που παράγεται από τα β-κύτταρα του παγκρέατος),ή μειωμένη δράση της ινσουλίνης, ή αμφότερα, προκαλώντας έτσι διαταραχές στο μεταβολισμό των υδατανθράκων, του λίπους και των πρωτεϊνών που παίρνουμε από τις τροφές. Από το 2003 η ADA (American Diebetes Association) ταξινόμησε τον Σακχαρώδη Διαβήτη (ΣΔ) σε τέσσερις κατηγορίες:1. Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1 (καταστροφή β κυττάρων του παγκρέατος που συνήθως οδηγεί σε πλήρη έλλειψη ινσουλίνης)
2. Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2 (προοδευτική μείωση έκκρισης ινσουλίνης, εγκαθιστώντας την αντίσταση στην ινσουλίνη)
3. Ειδική τύποι που οφείλονται σε άλλες αιτίες (γενετικές διαταραχές των β κυττάρων, παθήσεις της εξωκρινούς μοίρας του παγκρέατος, κυστική ίνωση, φάρμακα, θεραπεία AIDS,φάρμακα για μεταμόσχευση κλ.)
4. Διαβήτης Κύησης (διαγνωσθείς κατά την εγκυμοσύνη)
Οι συνέπειες του Σακχαρώδη Διαβήτη μπορεί να είναι βλάβες ή δυσλειτουργίες διαφόρων οργάνων. Κάποια από τα συμπτώματα του Σακχαρώδη Διαβήτη είναι: 1. Έντονη δίψα
2. Έντονη πείνα
3. Πολυουρία
4. Θόλωση της όρασης
5. Απώλεια βάρους
6. Ασυνήθιστη κούραση και νύστα
7. Μούδιασμα και μυρμήγκιασμα στα άκρα
8. Υπογλυκαιμία
9. Υπεργλυκαιμία
Σε πιο σοβαρές μορφές της ή απουσία αποτελεσματικής θεραπείας του ΣΔ , μπορεί να παρατηρηθεί κετοξέωση, διαβητικό κώμα, υπερωσμωτικό κώμα ακόμη και θάνατος. Συχνά τα συμπτώματα δεν είναι σοβαρά, ή μπορεί να απουσιάζουν, και κατά συνέπεια η συχνή υπεργλυκαιμία μπορεί να προκαλέσει παθολογικές και λειτουργικές αλλαγές για μεγάλο χρονικό διάστημα πριν γίνει η διάγνωση.
Οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του ΣΔ περιλαμβάνουν: 1. αμφιβληστροειδοπάθεια με πιθανή τύφλωση,
2. νεφροπάθεια που μπορεί να οδηγήσει σε νεφρική ανεπάρκεια και / ή νευροπάθεια,
3. κίνδυνο έλκους(πληγές) στα κάτω άκρα,
4. ακρωτηριασμό κάτω άκρων(πχ διαβητικό πόδι),
5. Charcot αρθρώσεις (προβλήματα στις αρθρώσεις των κάτω άκρων)
6. δυσλειτουργία του αυτόνομου συστήματος, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής δυσλειτουργίας.
7. Οι άνθρωποι με ΣΔ διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών, στεφανιαία νόσος και εγκεφαλικά επεισόδια.
Διάγνωση
Τα διαγνωστικά κριτήρια που έχουν θεσπιστεί για τη διάγνωση του σακχαρώδους διαβήτη είναι τα ακόλουθα :
1. Παρουσία κλασικών συμπτωμάτων του διαβήτη και τιμή γλυκόζης σε οποιαδήποτε στιγμή > 200mg/dl.2.Τιμή σακχάρου νηστείας (που λαμβάνεται δηλαδή μετά από 8 τουλάχιστον ώρες αποχής από την πρόσληψη τροφής) > 126mg/dl.
3. Τιμή σακχάρου 2 ώρες μετά από φόρτιση με 75g γλυκόζης από του στόματος > 200mg/dl.
Αντιμετώπιση
Πολύ σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση του διαβήτη παίζει η εκπαίδευση του διαβητικού ασθενούς όσον αφορά στη διατροφή που πρέπει να ακολουθεί, στον έλεγχο του σακχάρου από τον ίδιο και στη χορήγηση ινσουλίνης. Σε ασθενείς με Διαβήτη τύπου 1, η χορήγηση ινσουλίνης είναι απαραίτητη για την εξασφάλιση των επιθυμητών επιπέδων γλυκόζης. 
Αντίθετα, σε ασθενείς με Διαβήτη τύπου 2, ο γλυκαιμικός έλεγχος είναι δυνατόν να επιτευχθεί αρχικά με έλεγχο του σωματικού βάρους και δίαιτα ή με χορήγηση αντιδιαβητικών φαρμάκων από του στόματος. Ινσουλίνη θα χρειαστούν οι ασθενείς αυτοί σε περίπτωση αποτυχίας του γλυκαιμικού ελέγχου με τα παραπάνω μέτρα. Ο συνηθέστερος τρόπος χορήγησης της ινσουλίνης είναι η υποδόρια χορήγηση. Ο τύπος ινσουλίνης, η δόση και η συχνότητα χορήγησης εξαρτώνται αποκλειστικά από τις ανάγκες του εκάστοτε ασθενούς. Για το λόγο αυτό, το σχήμα της ινσουλινοθεραπείας είναι απόλυτα εξατομικευμένο.
Διατροφική αντιμετώπιση
· Μείωση σωματικού βάρους σε περίπτωση υπέρβαρου ή παχύσαρκου ατόμου
· Φυτικές ίνες :Αυξημένη πρόσληψη φυτικών ινών από φρούτα, λαχανικά, φασόλια , δημητριακά ολικής άλεσης, βρώμη κλ.
· Πρωτεΐνη: (15-20% κάλυψη των συνολικών ημερήσιων θερμίδων) κύριες πηγές χοιρινό, βοδινό, κοτόπουλο, ψάρι, αυγό, τυρί, όσπρια.
· Υδατάνθρακες :(40-45% κάλυψη των συνολικών ημερήσιων θερμίδων) δίνεται προσοχή στους υδατάνθρακες με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη όπως βρώμη, κριθάρι, πλιγούρι, φασόλια, φακές, όσπρια, ζυμαρικά, ψωμί σικάλεως, ψωμί ολικής άλεσης, μήλα, πορτοκάλια, γάλα, γιαούρτι και παγωτό. Επίσης η φρουκτόζη, η λακτόζη, και το λίπος είναι διαιτητικά συστατικά τα οποία τείνουν να χαμηλώνουν την γλυκαιμική ανταπόκριση. Προσοχή στην κατανομή των υδατανθράκων στα γεύματα.
· Λίπος: (30-35% κάλυψη των συνολικών ημερήσιων θερμίδων), κυρίως μονοακόρεστα λιπαρά οξέα όπως ελαιόλαδο, σπορέλαιο, ηλιέλαιο, σογιέλαιο, σησαμέλαιο, ξηρούς καρπούς όπως αμύγδαλα και καρύδια. Κατανάλωση ω-3 λιπαρά οξέα όπως λιπαρά ψάρια(2 ή περισσότερες φορές την εβδομάδα). Μειώστε την κατανάλωση τηγανιτών τροφών και φαγητά με κρέμες (creamed food).
· Προτιμάτε χρήση γλυκαντικών ουσιών με μηδενική ή ασήμαντη θερμιδική αξία (στέβια, ασπαρτάμη, σακχαρίνη κ.α)
· Μείωση πρόσληψης Na (μειώστε κυρίως το αλάτι)
· Αλκοόλ: πρέπει να καταναλώνεται μαζί με φαγητό για αποφυγή υπογλυκαιμίας, 1 ποτήρι την ημέρα για τις γυναίκες και 2 ποτήρια την ημέρα για τους άντρες. Καλό είναι να αποφεύγεται κατά την διάρκεια κύησης και διαφόρων ασθενειών.
· Βιταμίνες :Κάλυψη όλων των βιταμινών και ιχνοστοιχείων από την διατροφή, κυρίως βιταμίνης Ε και Μαγνησίου που βοηθούν στην καλύτερη δράση της ινσουλίνης. Η FDA κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το χρώμιο μπορεί να μειώσει την αντίσταση στην ινσουλίνη(δηλαδή να υπάρχει καλύτερη δράση της ινσουλίνης του οργανισμού).
· Άσκηση: Η US General συστήνει άσκηση μέτριας έντασης τουλάχιστον 30 λεπτά τις περισσότερες και κατά προτίμηση όλες τις μέρες της εβδομάδας. Άσκηση με βάρη βελτιώνει την αντίσταση στην ινσουλίνη όσο και η αερόβια άσκηση. Κλινικές μελέτες παρέχουν ενδείξεις ότι η άσκηση με βάρη μειώνει την γλυκοζυλιωμένη (HbA1c) σε ενήλικες με ΣΔ τύπου 2 και ότι ο συνδυασμός με αεροβική έχει επιπλέον όφελος.
Ο Σακχαρώδης Διαβήτης είναι η ‘’ ύπουλη επιδημία’’ του αναπτυγμένου κόσμου και συστήνεται προσεκτική αντιμετώπιση απολύτως εξατομικευμένη από εξειδικευμένη ομάδα που θα αποτελείται από ιατρό, διαιτολόγο, φαρμακοποιό, ψυχολόγο και γυμναστή.
Κατεργάρη Υβόνη
Διαιτολόγος Διατροφολόγος
Βιβλιογραφία
- [HTML]Definition, diagnosis and classification of diabetes mellitus and its complications
- http://www.ngda.gr/innet/UsersFiles/ngda/documents/Xronika/2010_1o/01_Zantidis.pdf
- http://care.diabetesjournals.org
- Medical Guidelines for the Management of Diabetes Mellitus
- http://en.wikipedia.org/wiki/Diabetes_mellitus
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου