Κοιλιοκάκη

                                                                            Τί είναι η κοιλιοκάκη;

Η κοιλιοκάκη ή αλλιώς δυσανεξία στην γλουτένη ή εντεροπάθεια από ευαισθησία στην γλουτένη είναι μια κληρονομική πάθηση και μπορεί να θεωρηθεί αυτοάνοσο νόσημα. Η γλουτένη είναι η πρωτεΐνη που υπάρχει στο σιτάρι, το κριθάρι, τη σίκαλη και την βρώμη.

Υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι όταν καταναλώσουν δημητριακά (σιτάρι, κριθάρι, σίκαλη ή βρώμη) ή τα αντίστοιχα άλευρά τους τα οποία για την πλειοψηφία των ανθρώπων θεωρούνται αβλαβή, ενεργοποιείται το ανοσοποιητικό τους σύστημα ( γι’ αυτό θεωρείται και αυτάνοσο νόσημα) με την παραγωγή αντιγλιαδινικών αντισωμάτων τα οποία προκαλούν βλάβη στην εσωτερική επιφάνεια του λεπτού εντέρου (εντερικό βλεννογόνο).

Πως εκδηλώνετε;

Για να εκδηλωθεί η κοιλιοκάκη προαπαιτεί το άτομο να είναι γενετικά προδιατεθειμένο και να καταναλώνει σιτάρι, σίκαλη, κριθάρι και βρώμη. Πολλές φορές ωστόσο παρ’ όλο που υπάρχουν οι δύο αυτοί παράγοντες το άτομο μπορεί να μην εκδηλώσει την ασθένεια. Μπορεί να πυροδοτηθεί όμως από μια ιογενή λοίμωξη για παράδειγμα και έτσι να αρχίσει η μη φυσιολογική λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.

Το αποτέλεσμα είναι η βλάβη του εντερικού βλεννογόνου και η λείανση των λαχνών του λεπτού εντέρου από όπου και γίνεται η απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών, των βιταμινών, των ιχνοστοιχείων και συχνά οδηγεί σε αναιμία και οστεοπενία, ορμονικές και ψυχιατρικές διαταραχές. Τα συμπτώματα εκδήλωσης ποικίλουν από περίπτωση σε περίπτωση και από ηλικία σε ηλικία (παιδιά, ενήλικες). Μπορεί να είναι αίσθημα κόπωσης, διάρροια, ναυτία, εμετός, γαστρεντερικές ενοχλήσεις, οξυθυμία.

Τα συμπτώματα υποχωρούν και ο εντερικός βλεννογόνος επανέρχεται χωρίς φάρμακα και θεραπείες παρά μόνο με την εξολοκλήρου και δια βίου διακοπή της γλουτένης από το καθημερινό διαιτολόγιο.
Μπορεί να είναι δύσκολο στην αρχή αλλά το μόνο που χρειάζεται είναι σωστή εκπαίδευση!

Τι πρέπει να προσέχουν τα άτομα με κοιλιοκάκη;

• Το άτομο με κοιλιοκάκη πρέπει να μάθει ποιες τροφές περιέχουν γλουτένη ώστε να τις αποφεύγει. Δηλαδή ότι περιέχει σιτάρι, κριθάρι, σίκαλη και βρώμη ή τα αντίστοιχα άλευρά τους.

• Αυτό δεν είναι τόσο εύκολο όσο ακούγεται… Υπάρχουν τροφές οι οποίες περιέχουν κάτι από τα παραπάνω και ούτε το φανταζόμαστε! Όπως για παράδειγμα η κέτσαπ. Για τον λόγο αυτό είναι απαραίτητη προϋπόθεση το άτομο να εκπαιδευτεί στην ανάγνωση των διατροφικών ετικετών. Ελέγχοντας προσεκτικά τα τρόφιμα που πρόκειται να αγοράσει θα αποφύγει τον κίνδυνο να καταναλώσει κάτι που δεν θα έπρεπε. Μην ξεχνάτε ότι η γλουτένη περιέχεται σε διάφορα δημητριακά όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω (μπορεί στην ετικέτα για παράδειγμα να αναγράφεται “σιτάλευρο”.  Τα τρόφιμα που θα επιλεγούν πρέπει να αναγράφουν ότι είναι ελεύθερα γλουτένης και όχι για παράδειγμα ότι δεν περιέχει σιτάρι. Γιατί αυτό δεν διασφαλίζει ότι το τρόφιμο δεν περιέχει γλουτένη από κάποιο άλλο δημητριακό.
• Επιπλέον προσοχή χρειάζεται όταν πρόκειται να γευματίσει “έξω”. Τα φαγητά που θα επιλέξει καλό είναι να μην συνοδεύονται από κάποια σάλτσα γιατί συνήθως περιέχουν corn flour.  Το πανάρισμα γίνετε με τριμμένη φρυγανιά οπότε πρέπει να αποφεύγονται και τα κρέατα τύπου σνίτσελ ή οτιδήποτε είναι πανέ. Ασφαλής επιλογή θεωρείται ένα πιάτο που περιέχει ψάρι ή κρέας (κόκκινο ή λευκό δεν έχει σημασία) συνοδευόμενο με ρύζι, πατάτες ή ψητά λαχανικά.
• Καλό είναι όταν είστε έξω για φαγητό πέρα από την προσεκτική παραγγελία που θα κάνετε να ενημερώσετε και τον σερβιτόρο ώστε να δώσει προσοχή στο πιάτο σας. Ακόμα και αν έρθει σε επαφή με άλλα πιάτα που περιέχουν κάποιο από τα σιτηρά ή έρθει σε επαφή με σκεύη που περιέχουν ίχνη από αυτά είναι εύκολο  “μολυνθεί” και το δικό σας πιάτο.
• Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι και πολλά ποτά περιέχουν σιτηρά. Για παράδειγμα η μπύρα περιέχει βύνη και πρέπει να αποφεύγεται. Το ίδιο και το ουίσκι.  Το κρασί όμως είναι μια καλή επιλογή. Καλό είναι να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί στο θέμα των ποτών και να κάνετε μια σωστή έρευνα ως προς το ποιο ποτό μπορείτε να καταναλώσετε.

Επειδή γλουτένη μπορεί να υπάρχει  και σε φάρμακα ακόμα και σε σαπούνια ή καλλυντικά μην ξεχνάτε πάντα να ενημερώνετε και να ελέγχετε!

Τι απαγορεύεται και τί επιτρέπεται;

Σύμφωνα με την Ελληνική Εταιρεία Παιδιατρικής Γαστρεντερολογίας, Ηπατολογίας και Διατροφής και την Δρ. Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου - Παιδίατρος - Γαστρεντερολόγος Νοσοκομείο Παίδων "Π & Α Κυριακού" : ενδεικτικά, απαγορεύονται τα προϊόντα που περιέχουν αλεύρι (ψωμιά, φρυγανιές, μπισκότα, πίτσες, πίτες, γλυκά, σούπες του εμπορίου κ.α), τα ζυμαρικά (μακαρόνια, σπαγγέτι, κριθαράκι κ.α) κάποια αλλαντικά, τα κονσερβοποιημένα προϊόντα (σάλτσες, λαχανικά, όσπρια), οι μαγιονέζες, οι μουστάρδες, τα κρεμώδη τυριά, τα κατεργασμένα καρυκεύματα, μερικά έτοιμα ροφήματα (π.χ σοκολάτας) και κάποια αλκοολούχα ποτά (π.χ μπύρα).

Επιτρέπονται όλα τα φρέσκα και κατεψυγμένα λαχανικά, τα φρέσκα κρέατα, ψάρια και πουλερικά, το γάλα και τα προϊόντα του (φέτα, γιαούρτι, σκληρά κίτρινα τυριά), το καλαμπόκι, το ρύζι και τα προϊόντα τους, το λάδι, το βούτυρο και η μαργαρίνη καθώς και ειδικά προϊόντα ελεύθερα γλουτένης που διατίθενται από τα φαρμακεία στους ασθενείς με κοιλιοκάκη (ποικιλία ζυμαρικών, ψωμί, κέικ, μπισκότα, βάση για πίτσες, δημητριακά κα).

Πλέον μπορείτε να βρείτε πολλές συνταγές κατάλληλες για διατροφή ελεύθερης γλουτένης!

Εξαιρετικές πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στο http://www.celiac.gr/index.shtml

Παπά Κυριακή
Διαιτολόγος - Διατροφολόγος

---

Πηγές:
http://www.koiliokaki.com/
http://www.celiac.gr/index.shtml
http://www.helspghan.org/
http://www.iatronet.gr/article.asp?art_id=5678