Τρίτη 2 Απριλίου 2013

Βιταμίνη D

 
clip_image002 Η βιταμίνη D, μια λιποδιαλυτή βιταμίνη, η οποία μπορεί να παραχθεί είτε στο δέρμα με την βοήθεια χοληστερόλης σαν πρόδρομο(7-dehydrocholesterol) από την έκθεση στο ηλιακό φως ή μπορεί να προσληφθεί στον οργανισμό μέσω της διατροφής. Η μορφή της βιταμίνης που παράγεται στο δέρμα αναφέρεται ως βιταμίνη D 3 (χοληκαλσιφερόλη), ενώ η διαιτητική μορφή μπορεί να είναι με την μορφή βιταμίνης D 3 ή  βιταμίνη D 2 (εργοκαλσιφερόλη) . Επειδή η βιταμίνη D μπορεί να παραχθεί στο δέρμα, δεν θα πρέπει αυστηρά να ονομάζεται βιταμίνη, λόγω αυτού ορισμένα διατροφικά άρθρα αναφέρονται στην ουσία σαν μία προορμόνη και στις δύο μορφές, όπως (D 3 ) ή (D2 ). Και οι δύο μορφές μεταβολίζονται το ίδιο στον οργανισμό, είναι ίσες σε δραστικότητα, και μπορεί να θεωρηθούν ισάξιες. Η βιταμίνη D 3 μεταβολίζεται πρώτα στο ήπαρ σε 25-υδροξυβιταμίνη- D(25-ΟΗ-D ή calcidiol)  και στη συνέχεια στους νεφρούς σε 1,25 - (ΟΗ) 2D. Η 1,25 - (ΟΗ) 2 D, βρίσκεται στο αίμα σαν σύμπλοκο με μια λιποπρωτεΐνη την α-σφαιρίνη.


Λειτουργίες Βιταμίνης D
· Απαραίτητη για την διατήρηση των κανονικών επιπέδων ασβεστίου και φωσφόρου στο αίμα
· Απαραίτητη για την φυσιολογική λειτουργία των οστών, τη σύσπαση των μυών, την αγωγιμότητα των νεύρων, και γενικά για την φυσιολογική λειτουργία όλων των κυττάρων του σώματος
· Απαραίτητη για την απορρόφηση του διαιτητικού ασβεστίου στο έντερο, στα οστά, και στα νεφρά (ομοιόσταση ασβεστίου)
· Χρησιμοποιείται με επιτυχία στη θεραπεία της ψωρίασης και άλλων δερματικών διαταραχών
· Η επαρκής πρόσληψή της συνδέεται με την μείωση καρκίνου του παχέος εντέρου
· Η επαρκής πρόσληψή της βοηθάει στην αντιμετώπιση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας.

 
Διατροφικές πηγές Βιταμίνης D

 Η βιταμίνη D βρίσκεται σε μικρό ποσοστό στα τρόφιμα. Μεταξύ των τροφίμων πλούσιων σε βιταμίνη D είναι:

    clip_image004
  •  το μουρουνέλαιο (1 κουταλιά καλύπτει το 340% την ημερήσιας πρόσληψης Βιταμίνης D)
  •  τα λιπαρά ψάρια όπως η ρέγγα(100gr καλύπτουν 271%της ημερήσιας πρόσληψης) το σκουμπρί και ο σολομός κυρίως ο μη εκτρεφόμενος. Μεγαλύτερη ποσότητα βρίσκεται κυρίως στα ωμά ψάρια τύπου σούσι ή σε κονσέρβα με λάδι αντί νερό.
  •  τα στρείδια (100gr καλύπτουν 80% της ημερήσιας πρόσληψης), το χαβιάρι (100gr καλύπτουν το 58%).
  •  Τέλος μικρές ποσότητες βιταμίνης, μας δίνουν τα γαλακτοκομικά προϊόντα, ο κρόκος αυγού, τα μανιτάρια, τα προϊόντα σόγιας και τα εμπλουτισμένα δημητριακά.
Συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη βιταμίνης D
Στις περισσότερες περιπτώσεις, περίπου 30 λεπτά έκθεσης χεριών και προσώπου χωρίς αντηλιακό ή άλλες κρέμες στον ήλιο μπορεί να παράγει τις ημερήσιες ανάγκες της βιταμίνης D στον οργανισμό. Ωστόσο, η σύνθεση της βιταμίνης D στο δέρμα επηρεάζεται αρνητικά από παράγοντες όπως:

  •  γεωγραφικό πλάτος και εποχή. Και τα δύο επηρεάζουν την ποσότητα του υπεριώδους φωτός που φθάνει στο δέρμα
  •  η διαδικασία της γήρανσης. Η λέπτυνση του δέρματος μειώνει την αποτελεσματικότητα της συνθετικής διαδικασίας της βιταμίνης D
  •  σκούρο δέρμα. Η παρουσία μελανίνης στο δέρμα παρεμποδίζει να φτάσει το υπεριώδες φως στο δέρμα
  •  ρούχα . Η πλήρης κάλυψη του δέρματος για  ιατρικούς, κοινωνικούς, πολιτιστικούς, ή θρησκευτικούς λόγους έχει ως συνέπεια ανεπαρκή έκθεση του δέρματος στο φως του ήλιου και
  •  αντηλιακό . Η ευρεία χρήση μπορεί να μειώνει τη φθορά του δέρματος από τον ήλιο, αλλά επίσης επηρεάζει δυσμενώς τη σύνθεση της βιταμίνης D στο δέρμα.

clip_image014


 Ανεπάρκεια Βιταμίνης D
clip_image008Η ανεπάρκεια βιταμίνης D αναγνωρίζεται πλέον ως πανδημία. Η κύρια αιτία ανεπάρκειάς της είναι η έλλειψη έκθεσης στον ήλιο. Πολύ λίγες τροφές περιέχουν βιταμίνη D, και τα τρόφιμα που είναι εμπλουτισμένα με βιταμίνη D είναι συχνά ανεπαρκή για να προσλάβει ένα άτομο την ημερήσια ποσότητά της.

clip_image006Η ανεπάρκεια βιταμίνης D προκαλεί ραχίτιδα στα παιδιά και οστεοπενία, οστεοπόρωση και κατάγματα στους ενήλικες. Επίσης σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο καρκίνων, αυτοάνοσων νοσημάτων, υπέρτασης, μολυσματικές ασθένειες  και ψωρίαση.
 
 




Πληθυσμοί σε κίνδυνο έλλειψης Βιταμίνης D

Βρέφη
clip_image010Τα βρέφη λόγω της ραγδαίας ανάπτυξης του σκελετού χρειάζονται σχετικά μεγάλη ποσότητα βιταμίνης D. Βρέφη που θηλάζουν διατρέχουν ιδιαίτερο κίνδυνο λόγω των χαμηλών συγκεντρώσεων της βιταμίνης D στον ανθρώπινο γάλα. Το πρόβλημα επιτείνεται περαιτέρω σε βρέφη που τρέφονται με γάλα ζώων περιορισμένης έκθεσης σε υπεριώδη ακτινοβολία (UV) λόγω εποχής( χειμώνα). Τα βρέφη που γεννήθηκαν τους φθινοπωρινούς μήνες σε ακραία γεωγραφικά πλάτη είναι σε κίνδυνο επειδή περνούν τους πρώτους 6 μήνες της ζωής τους σε εσωτερικούς χώρους και συνεπώς έχουν μικρή δυνατότητα να συνθέσουν βιταμίνη D στο δέρμα τους. Ο στόχος για τις μητέρες που θηλάζουν τα βρέφη τους φαίνεται να είναι απλός, δηλαδή πρέπει να εξασφαλίσουν μια σωστή διατροφή και έκθεση σε ηλιοφάνεια, προκειμένου να εξασφαλιστεί επαρκής ποσότητα βιταμίνης D.
Έφηβοι
Μία άλλη περίοδο ταχείας ανάπτυξης του σκελετού παρατηρείται στην εφηβεία. Αντίθετα με τα βρέφη, οι έφηβοι είναι συνήθως σε εξωτερικούς χώρους και επομένως εκτίθενται σε υπεριώδες φως το οποίο επαρκεί για τη σύνθεση της βιταμίνης D που είναι απαραίτητη για τις ανάγκες τους. Η περίσσεια παραγωγή της βιταμίνης D το καλοκαίρι, αποθηκεύεται κυρίως στο λιπώδη ιστό και είναι διαθέσιμη για τη διατήρηση υψηλών ρυθμών αύξησης κατά τους χειμερινούς μήνες που ακολουθούν. Ανεπαρκή αποθέματα βιταμίνης D κατά τη διάρκεια αυτών των περιόδων αυξημένης ανάπτυξης μπορεί να οδηγήσει σε ανεπάρκεια βιταμίνης D.
Ηλικιωμένος
clip_image012Κατά τη διάρκεια των τελευταίων 20 ετών, πολλές κλινικές μελέτες έδειξαν μια σημαντική σχέση βιταμίνης D και αύξηση της ηλικίας σε πολλά βασικά στάδια της δράσης της  όπως του ρυθμού σύνθεσής της στο δέρμα, το ποσοστό  υδροξυλίωσής της που οδηγεί στην ενεργοποίηση της ορμονικής μορφής, και την απόκριση των ιστών (π.χ οστό), καθώς και μειωμένη έκθεση του δέρματος στον ήλιο. Δεν αποτελεί έκπληξη μια σειρά από ανεξάρτητες μελέτες από όλο τον κόσμο, που έχουν δείξει σημαντική ανεπάρκεια βιταμίνης D σε ηλικιωμένο πληθυσμό, που χαρακτηρίζονται από χαμηλά επίπεδα 25-ΟΗ-D στο αίμα  σε συνδυασμό με αύξηση της ΡΤΗ. Υπάρχει απόδειξη ότι αυτή η έλλειψη  συμβάλλει στην μείωση της οστικής μάζας και αυξάνει την συχνότητα των καταγμάτων του ισχίου.
Τοξικότητα της βιταμίνης D
Οι αρνητικές επιπτώσεις της υψηλής πρόσληψης βιταμίνης D είναι η υπερασβεστιουρία και η υπερασβεστιαιμία όμως δεν συμβαίνουν στα συνιστώμενα επίπεδα πρόσληψης. Στην πραγματικότητα, αξίζει να σημειωθεί ότι οι συνιστώμενες προσλήψεις για όλες τις ηλικιακές ομάδες είναι ακόμα πολύ χαμηλές. Ορισμένες βιβλιογραφίες θεωρούν ότι τα κρούσματα της ιδιοπαθούς παιδικής υπερασβεστιαιμίας μπορεί να ήταν πολυπαραγοντικά και όχι μόνο της υψηλής πρόσληψης Βιταμίνης D.


Κατεργάρη Υβόνη Διαιτολόγος Διατροφολόγος


Πηγές
Αναρτήθηκε από στις
Ετικέτες

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)